Esenler ve İbrahim Turan Bey
Esenlerin Kurucularından, bölgenin yakın tarihinde sevilen simalarından olan, tarihi Esenler Ferhat Paşa Çiftliği en son sahibi ve Esenler İbrahim Turhan Lisesi Okuluna adı verilen, İbrahim Turhan bey hakkında Esenler Araştırmaları kapsamında yaptığım bir çalışma.
Kaynak kişi olarak rahmetli İbrahim Turhan Bey'in kızı olan Emekli Öğretmen Neyyir Turhan hanımın, babasını ve ailesinin tarihi hikayesini özetlediği 12.08.1981 tarihli bir yazısından istifade ederek hazırladığım araştırmanın özeti.
Osmanlı Devleti son döneminde, Rumeli, Balkanlar’da Evlad-ı Fatihan olan şimdiki Yunanistan sınırları içerisinde kalmış olan kadim bir Türk şehri olan Mora, Yenişehir eşrafından Ali Ratip Bey’in oğlu olan İbrahim Turhan 1863 tarihinde Mora, Yenişehir'de doğmuştur. Tarihte Osmanlı hakimiyeti zamanında Mora Fatihi diye anılan Gazi Turhan Bey’in ahfadından olan Ali Ratip Bey’in Nesibe Hanım’la evliliğinden Adil ve İbrahim adlarında iki oğlu dünyaya gelmiştir. Orada çiftlik sahibi olan Ali Ratip Bey’in genç yaşta vefatından sonra eşi Nesibe Hanım bütün hayatını küçük yaşta babasız kalan oğullarını büyütüp yetiştirmeye vakfetmiştir. Ali Ratip Bey’in vefatıyla sahibi bulunduğu iki çiftlik bir süre Nesibe Hanım’ın nezareti altında, kâhyaları tarafından idare edilmiş, oğulları büyüyünce "Meataranga" adındaki çiftlik, büyük oğlu Adil Bey’in, "Yahyalar" adındaki çiftlik İbrahim Bey’in idaresine verilmiştir.
Günümze ulaşmış olan bu köşk Mimar Vedat beyin ilk eseri olarak bilinir. Mimarın daha sonra İstanbul’da yaptığı diğer eserleri arasında İstanbul Büyük Postane Binası'da bulunmaktadır. Köşk yapıldıktan sonra İbrahim Bey, annesi, eşi ve üç kızıyla bu binaya yerleşmiştir. Son iki kızı burada dünyaya gelmiş. Çiftlik yönetimindeki uzmanlığını burada da göstererek, büyük bir zevk ve özenle köşkün etrafını ağaçlandırarak, ayrıca çiçek bahçesi, çam bahçesi, meyve ve sebze bahçeleriyle süsleyerek kısa zamanda orasını mamur hale getirmiştir. Köşkte oturan ailesinin ve çiftlikte çalışanların gereksinimlerini sağlamak amacıyla, aşağı bahçe denilen yerin büyük bir bölümünü meyvelik ve diğer bir bölümunü de üzüm bağı haline getirmiş. Aynı amaçla tavuk, hindi, kaz, ördek gibi en iyi cins kümes hayvanlan yetiştirmek en zevkli uğraşları arasmdaydı. Çiftlik arazisinin büyük bir bölümünde her çeşit tahıl yetiştirir, bir bölümünü de mera olarak kullanıp koyunculuk yapardı. İbrahim Bey’in Yenişehir’den birlikte getirdiği İbrahim Ağa adındaki kâhyası ve birlikte çiftliği yönetirken ayrıca sosyal hizmetleri de vardı.
İbrahim Bey Bakırköy Muhacir İskan Komisyonunda üye idi. Eski adı Litros olan şimdiki Esenler Köyü eskiden bir Rum köyüydü. Balkanlardan gelen Türk muhacirlerinin yerleştirilerek, burasını Türk köyü haline gelmesinde İbrahim Beyin de büyük hizmetleri olmuştur. Kendisi ayrıca fukarasever ve hayırsever bir kişiydi. Vefatından sonra, tanımadığımız kadın, erkek, insanlar çiftliğe gelerek;
"Yalnız sizin değil, bizim de babamızdı, biz de babamızı, kaybettik" diye ağlayarak üzüntülerini dile getirdiler. Kurduğu bu düzeni vefatına kadar başarıyla sürdürdü. Ne yazık kı ömrü pek uzun değilmiş. 1920 yılında çok sevdiği çiftliğini ve tüm ailesini arkada bırakarak ebediyen aramızdan ayrıldı. Edirnekap’daki aile mezarlığında medfundur.
Rahmetli İbrahim Turhan'ın Kızı Emekli Öğretmen Neyyir Turhan, biz evlatları da şimdiye kadar onun çizdiği hayırseverlik yolunda yürüyerek, sevgili babamızın ruhunu şad etmeye çalıştık.
Bizler de Osmanlı Devleti son döneminde Türk toprağı olan, bugünkü Yunanistan'ın güneyinde Mora’da başlayan hayat öyküsü, 57 yaşında İstanbul, Litros (Esenler) Köyü, Ferhat Paşa Çiftliğinde vefat ederek nihayetlenen, hayırlar sahibi Esenlerimizin ilk kurucularından olan merhum İbrahim Turhan Bey'i ve ailesini yapmış oldukları hayırlı hizmetlerden dolayı saygı, minnet ve şükranla anıyoruz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder