Yapay Zeka Rekabeti ve DeepSeek AI

Yapay Zeka Rekabeti ve DeepSeek AI 

Bilim Teknoloji Bilişim Bilgisayar Programları 

Dünya hızla gelişen ve değişen yeni bir sürece doğru evrilirken silikon yongalardan elde edilen çipler işlemciler vasıtasıyla oluşturulan sanal beyinler, yapay zekâ kısaca ifade etmek gerekirse YZ, (İngilizce: Artificial Intelligence ya da kısaca AI) rekabeti günümüzde hayli kızışmış durumda.

Bilişim uzmanları arkalarında devletlerin olduğu yazılımcılar tarafından geliştirilen doğal zekânın aksine makineler tarafından görüntülenen zekâ çeşididir. İlk ve ikinci kategoriler arasındaki ayrım genellikle seçilen kısaltmayla ortaya çıkar. Güçlü yapay zeka genellikle Yapay genel zekâ (İngilizce: Artificial General Intelligence kelimelerinin kısaltılmışı olarak: AGI) olarak etiketlenirken, doğal zekayı taklit etme girişimleri yapay biyolojik zekâ (İngilizce: Artificial Biological Intelligence: ABI) olarak adlandırılır. 

Yapay zekâ kavramı genellikle insanların insan zihni ile ilişkilendirdiği öğrenme ve problem çözme gibi bilişsel eylemleri taklit eden makineleri tanımlamak için kullanılır. 

Genellikle yapay zekâ olarak sınıflandırılan modern makine yetenekleri şimdilik bilgisayar oyunları gibi strateji gerektiren sistemlerde, insan konuşmasını anlama komutları talepleri yerine getirme ve karar verme, yetilerini ön plana çıkıyor. Hayatın içinde önemli bir yenilik olarak da internet ortamında arama motorları ve yazılım kodlama gibi karmaşık algoritmaları oluşturuyor. Mobil olarak dron hava araçları başta olmak üzere otonom arabalar gibi insansız sistemlerde testler tüm hızıyla devam ediyor. Stratejik olarak ise öne çıkan askeri olarak sahada bilgilendirme  içerik tanımlama, akıllı yönlendirme ve askeri simülasyonları kapsıyor. 

Son günlerde küresel teknoloji dünyası, batılı başata ABD olmak üzere pazara hakim olan yapay zeka alanında doğudan gelen bir hamle olarak Çin menşeili yeni yapay zeka atılımı DeepSeek'i konuşuyor. Hızla ilgi odağı olarak büyüyen ve iPhone'larda en çok indirilen uygulama olmayı başaran DeepSeek, hem geliştirme sürecindeki düşük maliyeti ve daha hızlı tamamlanma avantajıyla hem de sunduğu yenilikçi özelliklerle, ABD merkezli yapay zeka modellerini geride bırakarak rakiplerini alt etmeyi  başardı. 

Çin’in yapay zeka alanındaki yeni parlayan yıldızı DeepSeek, kısa sürede dünya çapında ilgi odağı oldu. Gelişmiş teknolojisi ve kullanıcı dostu özellikleriyle dikkat çeken uygulama, bu alandaki en popüler olan ChatGPT gibi ABD merkezli güçlü rakipleri geride bırakmayı başardı. DeepSeek, uygulama aplikasyon mağazalarında en çok indirilen yapay zeka uygulaması unvanını elde etti. 

DeepSeek, Çin'de High-Flyer Capital Management fonu tarafından desteklenen şirket DeepSeek-R1 modelini, 2 bin Nvidia çipi kullanılarak ve yaklaşık 5,6 milyon dolar maliyetle geliştirildiği açıklandı. ABD merkezli Google ve OpenAI gibi rakiplerine göre daha kısa sürede, düşük maliyetli ve az sayıda çiple geliştirilen yapay zeka modeli dünya çapında kısa sürede yoğun şekilde kullanılmaya başlandı. Model, uygulama mağazalarında ABD merkezli ChatGPT'yi de geride bırakarak en fazla indirilen yapay zeka uygulaması oldu.

Yapılan açıklamalara göre DeepSeek dalgası, küresel piyasalarda çip şirketlerinin hisselerinde satış baskısına yol açtı. Avrupa Hollanda merkezli çip makineleri üreticisi ASML'nin hisseleri yüzde 8,6 geriledi. Piyasa öncesi işlemlerde ABD'li çip şirketleri Nvidia'da 10,8 ve Broadcom'da 10,6 civarında düşüş görüldü. AMD'nin hisselerindeki düşüş yüzde 4'e yaklaştı. Hisselerdeki değer kaybı, Arm'da yüzde 8,6 oldu. Teknoloji şirketlerinden Microsoft'un hisseleri yüzde 4,2, Amazon'un yüzde 3,2 ve Meta'nın da yüzde 2,6 geriledi. 

DEEPSEEK, CHATGPT'Yİ GEÇTİ

İki uygulamayı Blumberk HT verilerine göre karşılaştırdığımızda her anlamda büyük bir uçurum olduğu görülmektedir. ChatGPT; 2015 yılında kurulan, uygulama bazında dünya çapında 100 milyon kullanıcısı bulunan, yaklaşık 6 milyar dolarlık bir kaynak ile kurulan ABD'li yapay zeka uygulaması iken, Çinli geliştirici 2023 yılında kurulmuş oluş olan DeepSeek'in yapay zeka aracı ise rakibinin aksine açık kaynak kodlu olup, hızla artan ve günümüzde yaklaşık 5 milyon kullanıcı olan, yatırım olarak 5,6 milyon dolara mal olan bir uygulama. 

ChatGPT'yi geride bırakarak ABD uygulama mağazalarında bugün en çok indirilen uygulama oldu. DeepSeek ABD uygulama mağazalarına 10 Ocak 2025de sunulan, "R1" adını verdiği açık kaynak kodlu akıl yürütme modelini bir sohbet robotuna entegre eden uygulama, ABD'li OpenAI'ın geliştirdiği sohbet robotu ChatGPT'den daha fazla sayıda indirildi. 

Çin'li DeepSeek'in firması bu başarısının hemen akabinde web sitesine yapılan yoğun siber saldırılar nedeniyle piyasaya sürdüğü yapay zeka aracına yeni kullanıcı kayıtlarını durdurduğunu açıkladı. Şirketin internet sitesindeki yapay zeka sunucusu kaldırılırken, sayfadaki bilgilendirme notunda ise "Deep Seek hizmetlerine yönelik büyük ölçekli kötü amaçlı saldırılar nedeniyle hizmet devamlılığı için kayıtları geçici olarak kısıtlıyoruz." ifadesine yer verildi. Notta mevcut kullanıcıların uygulamayı kullanmayı sürdürebileceği kaydedildi.

Kısıtlama yalnızca yapay zeka aracının web'deki sohbet robotu ve uygulama ara yüzü (API) servisi ile sınırlı kalırken aracın mobil uygulaması ise Çin'de ve dünyanın diğer ülkelerinde hala aktif durumda. DeepSeek'in R1 modeli, çok daha düşük maliyetle OpenAI'ın muadili "o1" modelinde daha yüksek performans göstermesi nedeniyle küresel teknoloji camiasında büyük ilgiyle karşılanmıştı. 

Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Ali Taha Koç, Türkiye'nin İlk Ulusal Yapay Zeka Stratejisi'ne ilişkin, 2025'te yapay zeka alanının ülkenin Gayri Safi Yurt İçi Hasılasına yaptığı katkıyı yüzde 5'e yükseltmeyi hedeflediklerini bildirdi. 

Türkiye’de 2017 yılında toplam 10 yapay zeka girişimi varken, 2024 senesi itibariyle rakam 400’e dayanmış durumda. Çoğu dünyaya açılmış ve teknoloji ihracatı yapan yerli yapay zeka şirketlerinin değerlemeleri sürekli artıyor. Aralarında iş zekası şirketi de var, şehirlerin dijital ikizini çıkaran da bulunuyor.

Global yapay zeka pazarının çeyrek trilyon dolara ulaşması bekleniyor. Bankacılık, finansal hizmetler, sigorta, kamu, havacılık, savunma sanayi, otomotiv, sağlık, BT, telekom, üretim, eğitim, perakende, e-ticaret, enerji, kamu hizmetleri, medya ve eğlence başta olmak üzere yüzlerce sektörü ve alt sektörü dönüştüren yapay zekanın kapsamadığı bir alan neredeyse artık kalmadı.

Bilgisayar teknolojilerinin yazılım sektöründe en popüler ve hızla gelişen Yapay zeka alanında yaşanan bu mücadeleler daha da büyüyerek devam edeceğe benziyor. Türkiye olarak bu alandaki çalışmalarda bulunarak bu yarıştaki yerimizi hızla almamız gerekiyor.

Kalın sağlıcakla. Selam ve dua ile…

Kaynaklar ve Bağlantılar:

Beytullah Yıldırım Bilişim Teknolojileri Yazılım

©️ Beytullah YILDIRIM / Esenler Araştırmaları©

Yerel Tarihçi Araştırmacı Yazar

esenlerarastirmalari@gmail.com 

İstanbul / Esenler 30.01.2025