İstanbul Esenler Tarihi İnceleme Haber / Esenler Araştırmaları
İstanbul, Esenler ilçesindeki tarihi eserlerin başında gelen Osmanlı Devleti dönemi, İstanbul'un Fethinden hemen sonra, 16. Yüzyılda Mimarbaşı Koca Mimar Sinan tarafından inşaa edilen su mimarisi eseri tarihi Avasköy (Kavasköy) Su Kemeri ve çevresi Esenler Belediyesi tarafından başarılı bir çalışma ile ihya ediliyor.
Avasköy Kemeri geçmişi Bizans'a dayanan ve bir dere yatağına ki kayıtlarda "Çamurlu Dere" olak geçiyor inşaa edilen İstanbul şehir merkezine su götüren Osmanlı su iletim sistemlerinin önemli bir parçası konumundaydı.
Tarihi Avasköy su kemeri, Karakemer, Tekkemer ve Yılanlı Kemer gibi farklı isimleriyle biliniyor. Esenler ilçesi sınırları içerisinde bulunan iki su kemerinden birisi olan Avasköy (Kavasköy) Kemeri, Halkalı su şebekesinin bilinen son kemeridir.
Esenler Belediye Başkanlığının tarihi eser ve çevresinde yeni çalışmalar başlattığı duyunca hayli heyecanlandım. Esenler Araştırmaları çalışmalarım kapsamında yerinde, sahada tarihi su kemerini etraflıca inceleme yapabilmek için Kemer mahallesindeki tarihi eseri 24.07.2024 tarihinde Çarşamba günü yerinde ziyaret edip gözlem ve incelemelerde bulundum.
Öncelikle tarihi eserin öneminin anlaşılması bakımından şunu ifade etmek isterim Avasköy Kemeri; İstanbul 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 08.03.1995 tarihli ve 6442 nolu kararı ile korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil ettiği ecdat yadigarı bir tarihi mirasımızdır. Ayrıca dünya çapında bir üne sahip olan Osmanlı Devleti Mimarbaşısı Koca Mimar Sinan Ağa gibi bir mimari deha tarafından yapılmış olması ayrıca dikkate şayandır.
Tarihi Avas Kemeri uzun seneler bakımsız ve atıl durumu nedeniyle hayli kötü ve terkedilmiş bir durumdaydı. Bu önemli tarihi eser ile ilgili ilk olarak 2007 Senesinde Esenler Belediyesi, halktan da gelen yoğun talepler üzerine kamu yararına gündemine alarak rehabilite çalışmalarını başlatmıştır.
Tarihi Avas Kemeri Cumhuriyet döneminde belkide ilk defa onarım, iyileştirme ve yenileme çalışmaları; 2007 Senesi, Belediye Başkanı Mehmet Tevfik Göksu Başkanlığında Esenler Belediyesi tarafından gündeme alınmıştır.
Bu önemli gelişme ile birlikte ilk olarak tarihi kemerin çevre güvenliği ve daha kolay korunması için acil önlemler ve çeşitli tedbirler alınmaya başlanmıştır.
Tarihi Kemer, 2009 Senesine gelindiğinde Esenler Belediyesinin girişimleri ile yoğun bir çalışma sonucunda hazırlanan kemerdeki bozulmaların ve tahribatın ayrıntılı olarak anlatıldığı bir raporla birlikte başarılı bir restorasyon süreci başlamıştır. Tarihi Kemer, hazırlanan restorasyon projesi kapsamında aslına uygun olarak restore edilerek başarılı bir restorasyon süreci geçirmiş ve yeniden hayat bulmuş artık farkedilir hale gelmiştir.
İlerleyen senelerde ise daha sonra 2013 senesinde tarihi su kemerinin kesme taştan yapılmış taş duvarları yine Esenler Belediyesi tarafından yapılan bir çalışma ile kumlama yöntemiyle temizlenerek, daha temiz ve daha güzel bir görünüme kavuştur. Kemerin taş yapısını ortaya çıkaran dış yüzeyleri de aynı renkte olacak şekilde yenilendi.
Esenler Atışalanı’nda adını alan Kemer Mahallesinde vaktiyle 1970'li senelerde başlayan gecekondulaşma düzensiz ve plansız yapılaşma Kemerin çevresini işgal ederek kaplamıştı. Kemere bitişik olarak yapılmış olan binalar kaçak yapılar tarihi dokuya zarar veriyordu. Hatta o dönem, tarihi kemerin taşları sökülerek gecekondu inşaatlarında yapı malzemesi olarak kullanıldığı mahalle sakinleri tarafından anlatılır.
O badireli ve korumasız günlerden bu güne gelene kadar yerleşim yeri içerisinde kalmış bir tarihi eseri kurtarabilmek için devam eden çalışmalar neticesinde çevre düzenlemesi yapılabilmesi ve etrafını saran düzensiz yapılaşmanın ortadan kaldırılması için gerçekleştirilen istimlak çalışmaları nihayetlenmiş kemerin çevresindeki bütün konutlar yıkılarak temizlenmiş. Ayrıca diğer olumlu bir gelişme olarak tarihi kemerin gözlerinin içinden geçen yol, araç trafiğine kapatılmış olduğu görülüyor. Uzun vadeli koruma anlamında önemli bir gelişme olmuş.
Yapılan çalışmaların kalıcı olabilmesi için öncelikle her platformda çevre duyarlılığını artırmalı, çocuklardan başlamak üzere tarih şuuru ve bilincini aşılamayız. Çevremizdeki tarihi yapıları ve onları inşaa eden Mimar Sinan gibi önemli değerlerimizi tanıtıcı programlar yapmalıyız. Sosyal kültürel ve tarihi değerlerimize ve çevremize karşı daha fazla bilinçlenmeli ve bunlara karalı bir şekilde sahip çıkmalıyız.
Bir Esenler sakini olarak Esenler şehrimizin kültür ve tarihi mirasına sahip çıkmak ve gelecek kuşaklara aktarabilmemiz açısından yapılan bu kıymetli çalışmaları yapan başta Esenler Belediyesi olmak üzere her alanda bütün emeği geçenleri tebrik ediyor, çalışmalarında başarılar diliyorum.
Hüner bir şehr bünyâd etmektir;
Reâyâ kalbin âbâd etmektir.
Kalın sağlıcakla. Selam ve dua ile…
Kaynaklar ve Bağlantılar:
Esenler Belediyesi
Yerel Tarihçi Araştımacı Yazar
esenlerarastirmalari@gmail.com
İstanbul / Esenler 29.07.2024
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder